ក្នុងឆ្នាំ 2011 លោក Joao Pereira de Souza អាយុ 73 ឆ្នាំបានឃើញសត្វភេនឃ្វីនដែលជិតនឹងស្លាប់នៅលើឆ្នេរខ្សាច់។ គាត់បានយកសត្វភេនឃ្វីនយ៉ាងលឿនទៅផ្ទះរបស់គាត់ហើយថែទាំវាឱ្យមានសុខភាពល្អឡើង។ ប៉ុន្តែគាត់មិនដែលគិតថាទង្វើរបស់គាត់នឹងបានធ្វើឲ្យគាត់មានទំនាក់ទំនងជាមួយសត្វភេនឃ្វីននោះទេ។
នៅពេលដែលគាត់បានរកឃើញសត្វភេនឃ្វីនកំពុងស្ថិតនៅជិតនឹងសេចក្ដីស្លាប់ហើយស្រេកឃ្លាននៅពេលដែលវាដេកលើផ្ទាំងថ្ម។ សត្វផេនឃ្វីនកំសត់នេះក៏ត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយប្រេងខ្មៅផងដែរ។ វាត្រូវចំណាយពេលមួយសប្តាហ៍ដើម្បីលាងសម្អាតប្រេងដែលនៅពីក្រោមស្លាបរបស់សត្វភេនឃ្វីន។
បន្ទាប់ពីសត្វនេះបានដឹងខ្លួនឡើងវិញសុខភាពរបស់វាក៏បានដូចដើមឡើងវិញ បុរសចាស់នេះបានយកវាទៅកាន់សមុទ្រវិញដើម្បីឲ្យវាត្រឡប់ទៅផ្ទះរបស់វាវិញ។
ដឹងទេថាមកពីអ្វីបានជាខ្លាឃ្មុំភេនដាយក្ស មានអត្រាកើតទាបទេ?
នៅថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៦ ភេនដាយក្ស អាយុ៩ឆ្នាំ ឈ្មោះ លុនលុន បានផ្តល់កំណើតដល់ កូនខ្លាឃ្មុំមួយក្បាល។ យោងតាម សួនសត្វ អាត្លង់តា ដែលជាមើលថែ លុនលុន និង ដៃគូរវាឈ្មោះ យ៉ាងយ៉ាងបានឲ្យដឹងថា នេះជាកូនទី៥ ដែលកើតនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិច តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩០។ ទោះជាសួនសត្វ៤ហើយ នៅអាមេរិច ដែលធ្វើការបង្កាត់ភេនដា តួលេខនៅតែទាប។
មនុស្សជាច្រើនគាំទ្រការបង្កាត់ពូចភេនដា ដោយសារតែគេគិតថានេះជាការរស់រានមានជីវិតរបស់សត្វប្រភេទនេះ។ ប៉ុន្តែ ពេទ្យសត្វ និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ មិនទាន់បានទទួលជោគជ័យក្នុងការបង្កាត់ពូជភេនដាយក្សទេ។ នៅក្នុងការឃុំឃាំង ភេនដាឈ្មោល មិនសូវពេញចិត្តក្នុងការបង្កាត់ ឬមិនដឹងថាធ្វើយ៉ាងម៉េច។ ឧទាហរណ៍ លីងលីង និង សីងសីង ដែលសុទ្ធតែជាសត្វភេនដាដំបូងនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិច ព្យាយាមដោយមិនបានជោគជ័យ ក្នុងការបង្កាត់រយៈពេល១០ឆ្នាំ។ ក្រោយមក ពួកវារៀនពីរបៀបបង្កាត់ ពួកគេក៏មានកូន៥ ប៉ុន្តែកូនទាំងនោះ ស្លាប់មុនពេលឈានដល់ភាពពេញវ័យ។
សត្វទីទុយ
មនុស្សម្នាក់ៗតែងតែស្គាល់សត្វទីទុយ ប៉ុន្តែកម្របានឃើញណាស់ ពីរព្រោះសត្វនេះចូលចិត្តរស់នៅក្នុងព្រៃជ្រៅ ព្រៃដែលធំ កម្រចេញមកក្នុងស្រុកភូមិណាស់ សត្វនេះចូលចិត្តរកចំណីអាហារសុីនៅពេលយប់ ហើយដេកពេលថ្ងៃ សត្វនេះមិនចេះរើសចំណីទេ អ្វីក៏វាអាចសុីបានដែរ។
សត្វកណ្តុរ California
ធម្មជាតិបានបង្កើតសត្វជាច្រើនប្រភេទហើយប្រភេទខ្លះពួកវារស់នៅជាក្រុម,ប្រភេទខ្លះរស់នៅតែឯងនងប្រភេទខ្លះទៀតរស់នៅជាគូយ៉ាងមានសុភមង្គលប្រៀបដូចជាប្តីប្រពន្ធ ដែលចេះថែរក្សារគ្នាទៅវិញទៅមកទៀតផង។
ពួកវារស់នៅជាគូហើយកណ្តុរឈ្មោលជាអ្នកចិញ្ចឹមកូននិងជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ចំណី។
ហេតុអ្វីបានជាកូនសេះបង្កង់ទើបកើតត្រូវ “ឪ” វារកវិធីសម្លាប់ចោល ?
សេះបង្កង់ជាអម្បូរសត្វស៊ីស្មៅជាអាហារ ស្លូត ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាពេលកូនរបស់វាកើតមក វាបែរជាមានទង្វើកាចសាហាវពុំខុសអ្វីនឹងពួកសត្វកំណាច ស៊ីសាច់ជាអាហារ? ។
គួរឲ្យអាណិតសេះញី ដែលទើបបង្កើតកូននៅខ្សោះកម្លាំ ឈាមនៅហូរ តែវាប្រឹងប្រែងក្រោកឈរការពារកូន ពុំនោះសោតកូនរបស់វាពិតជាមិនអាចមានជីវិតទេ ។
តើមានអ្វីកើតឡើងបើសិនជាយកសត្វចចកមកចញ្ចឹមដូចសត្វឆ្កែនោះ???
សត្វឆ្កែ និងសត្វចចក គឺមានភាពស្រដៀងគ្នាខ្លាំងណាស់ ទាំងរូបរាង និងលក្ខណៈសម្បត្តិផ្សេងៗ ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យមើលឱ្យកាន់តែច្បាស់ សត្វទាំងពីរគឺខុសគ្នាច្រើនគួរសមដែរ។ សត្វទាំងពីរនេះត្រូវកាត់ផ្ដាច់ពីគ្នាជាច្រើនពាន់ឆ្នាំទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែការផ្សារភ្ជាប់នៃសត្វទាំងពីរនៅតែមានដដែល គ្រាន់តែមិនសូវច្រើន។ សត្វឆ្កែត្រូវបានគេជឿថាវានៅតែរក្សាអ្វីៗដែលបន្សល់ទុកពីដូនតាវាមក។
ឈ្មោះរបស់កូនចៀមនិងចៀមឈ្មោល
ឈ្មោះរបស់សត្វវ័យក្មេងជាញឹកញាប់ខុសគ្នាពីឈ្មោះរបស់មនុស្សពេញវ័យ។ កូនឆ្កែត្រូវបានគេហៅថាកូនឆ្កែគោវ័យក្មេង – កូនគោ។ រីឯចៀមវិញគេហៅកូនរបស់វាថា “ចៀម” ។ ពួកគេត្រូវបានស្គាល់ដោយឈ្មោះផ្សេងៗទៀត។ កុមារដែលប្រើប្រាស់ភាពស្រដៀងគ្នារវាងសត្វឆ្មា – ឆ្មាដែលគេស្គាល់ថាពួកគេមានជម្រើសដូចជាសត្វចៀមចៀមនិងបារ៉ាន់ណុក។ ចៀមបន្ថែមទៀតអាស្រ័យលើការរួមភេទទទួលបានឈ្មោះចៀមចៀមឈ្មោលចៀមកូនចៀមតូចសាច់ចៀមសាច់ចៀម។
រកឃើញហ្វូស៊ីលសត្វដាយណូស័រនៅក្នុងខេត្ត Nakhon Ratchasima ប្រទេសថៃ
(បាងកក)៖ អ្នកស្រាវជ្រាវមួយក្រុមទើបតែបានគាស់កកាយ និងរកឃើញហ្វូស៊ីល នៃអម្បូរសត្វដាយណូស័រស៊ីសាច់ថ្មី នៅក្នុងទឹកដីប្រទេសថៃ។ នេះបើតាមការដកស្រង់ការផ្សាយ ចេញពីសារព័ត៌មាន Sputnik នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។
គួរជម្រាបថា ហ្វូស៊ីលរបស់ដាយណូស័រ Siamraptor suwati ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងខេត្ត នគររាជសីម៉ា (Nakhon Ratchasima) ភាគកណ្តាលប្រទេសថៃ។ ពួកវាធ្លាប់រស់នៅលើភពផែនដីយើង កាលពីអំឡុងសម័យ ហ្សួរ៉ាស្ស៊ិច (Jurassic) និង គ្រីតាសឹស (Cretaceous) គឺជាង ១០០លានឆ្នាំមុន។ រូបរាងនិងទំហំរបស់អម្បូរដាយណូស័រ Carcharodontosaurids គឺប្រហាក់ប្រហែលអម្បួរ ធីរានណូសូរឹស (Tyrannosaurus) ឬ ធីរិច (T-Rex) ដែលគេនិយមឃើញក្នុងខ្សែភាពយន្ត៕
សត្វខ្លា នៅសួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ
មណ្ឌលគិរីៈ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ខាងមុខ កម្ពុជានឹងលែងសត្វខ្លាធំចំនួន ៦ ក្បាល ដែលនាំពីប្រទេសឥណ្ឌាចូលទៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ខណៈបច្ចុប្បន្នមន្ត្រី និងអង្គការពាក់ព័ន្ធខាងការពារសត្វព្រៃកំពុងជំរុញការផ្សព្វផ្សាយដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការអភិរក្សសត្វខ្លាធំ។
វិធីកាត់បន្ថយពិសស្រមោចពេលវាខាំ ធ្វើឱ្យស្បែកឡើងកន្ទួល រមាស់ និងហើម
ពេលស្រមោចខាំយើង វានឹងបញ្ចូលបញ្ចូលជាតិអាស៊ីតម៉្យាងចូលទៅក្នុងស្បែករបស់យើង ដែលយើងហៅថា ហ្វ័រមិកអាស៊ីដ (Formic Asid)។ មនុស្សភាគច្រើនកាលណាវាខាំធ្វើអោយក្តៅ រមាស់ និងហើមនៅកន្លែងខាំ ដែលនឹងបាត់ទៅវិញ ក្នុងរវាង២-៣ម៉ោង ឬរហូតដល់មួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែស្រមោចខ្លះខាំ ធ្វើឱ្យរមាស់ក្នុងរយៈពេលច្រើនថ្ងៃ។